5. Trafikte Sorumluluk
Â
a) Sorumluluk
Â
    Sorumluluk diğer bir ifadeyle mesuliyet, kişinin yükümlülüklerini bilmesi, kendine ve başkalarına karşı yerine getirmesi gerekenleri zamanında yerine getirmesi demektir. Sorumluluk, insanın özgürce yaptığı eylemlerin sonuçlarını üstlenmesidir.
Â
  Sorumluluk, davranış biçimlerinin en önemlilerinden biridir. Sorumluluk sahibi kişiler üzerlerine düşen görevleri zamanında ve istenilen şekilde istenilen biçimde yerine getirmek zorundadır. Sorumluluğu ile ilgili alanlarda inisiyatifini kullanarak yapması gerekenleri zamanında ve aksatmadan yapar. Sorumluluğunu bilmeyen kişiler başkalarının güdümünde hareket eden insan tipidir. Sorumluluk sahibi kişiler aynı zamanda duyarlılık sahibidirler. Çünkü kendine, ailesine, çevresine, yaşadığı topluma, başka insanlara, doğaya kısaca her şeye karşı bir sorumluluğunun olduğunu bilerek hareket eder. Bu yüzden her yerde olduğu gibi trafikte de kendine düşen görevlerin olduğu bilinci içerisinde hareket eder.
Â
Â
  Sorumluluk sahibi bir sürücü her şeyden önce trafikte üzerine düşen görevi yerine getirmediği taktirde yaşanacak olumsuzluklarda kendi payının da olduğunu düşünerek kendini sorguya çeker. Bu erdemli davranış sayesinde herkes sorumluluğunu bilerek hareket etmiş olur. Haliyle olumsuzluklar minimum seviyeye inmiş olur.
Â
   Toplum hayatında yaşamanın belli kuralları vardır. Bu kurallara uymamak toplumda kaosa yol açar. Toplum hayatını etkileyen faktörlerden birisi de trafiktir. Trafiğin düzenli halde olmaması, toplumda yaşayan insanların trafik düzeninden de sorumlu olmaları sebebiyle davranışlarını bu duruma göre ayarlamaları gerekmektedir. Trafikteki kazaların büyük bir çoğunluğunun sürücü hatalarından kaynaklandığı dikkate alındığında sorumlu davranışın önemi daha da belirgin hale gelecektir.
Â
    Trafik kuralları insanların can ve mal güvenliğini korumak ve olumsuzlukları yaşamamak için konulmuştur. Trafikte sorumluluğunu bilerek hareket etmek ve trafik kurallarına uyarak araç kullanmak insan hayatı için çok değerlidir. Bu durumun aynı zamanda bir insanlık görevi olduğu unutulmamalıdır. Trafiğin seyri içerisinde hem yaya, hem de araç içinde bulunan sürücü ve yolcular, birbirlerine karşı saygılı davranmalı ve sorumluluğunun bilinci içerisinde hareket etmelidir. Sürücülerin dinlenmiş ve sakin bir şekilde trafiğe çıkmaları çok önemli olup güvenli bir sürüş hem sürücü hem de trafikte bulunan diğer kişiler için hayati öneme sahiptir.
Â
b) Trafikte Sorumlu Davranmanın KazanımlarıÂ
Â
  Trafikte Sorumlu davranmanın birçok kazanımını saymak mümkündür. Öncelikle insanın kendi sorumluluÄŸunun bilincinde olması durumunda kendisi ve çevresi bu durumdan olumlu bir ÅŸekilde etkilenecektir. Toplumda saygın bir konuma gelerek sevilen ve sayılan bir insan olacaktır. Trafikte sorumlu davranmamız durumunda ise sayılamayacak kadar faydalar saÄŸlamış olacağız. Öncelikle kiÅŸi rahat bir sürüş gerçekleÅŸtirmiÅŸ olur. Böylece kendisini ve diÄŸer sürücüleri riske sokmaz, herhangi bir tehlikeye atmaz. Sorumlu davranan sürücü olabilecek kazaları önler. Böylece can ve mal kaybını engeller, Ãœlke ekonomisini zarara sokmaz. Olabilecek muhtemel tartışma ve kavgaları engellemiÅŸ olur. Topluma, çevreye ve kendine karşı görevini yerine getirmiÅŸ olur. Muhtemel tehlikeleri engelleyerek insanların mutluluklarına katkıda bulunur.Â
Â
c) Trafikte Sorumsuz Davranmanın Sonuçları
Â
  Trafikte yol kullanıcılarının birbirlerine karşı kaba ve saldırgan davranışları trafiÄŸi olumsuz etkilediÄŸi için bu tür tutum ve davranışlardan kaçınılmalı, bencil davranışlardan uzak durulmalıdır. Tedbirsiz, saygısız ve sorumsuz bir ÅŸekilde araç kullanan sürücüler kara yollarında birçok olumsuzluÄŸu tetiklediÄŸi gibi kiÅŸilere zarar verecek ÅŸekilde yol kenarındaki su birikintilerine hızlı girip yayaları ıslatarak sorumluluk sahibi bir vatandaÅŸ ve sürücü olmadığını göstermektedirler. TrafiÄŸi tehlikeye sokarak can ve mal kaybına sebep olur. Ãœlke ekonomisine zarar verir. Birçok insanın yaralanmasına ve sakat kalmasına böylece insanların mutsuz olmalarına sebep olur.Â
Â
ç) Trafikteki Diğer Kullanıcılara Karşı Sorumluluklar
Â
   ♦Uykusuzluk ve Yorgunluk ,Normal hava ve yol koÅŸullarında bir saat süren bir araba yolculuÄŸunda yol çizgisi ve trafik levhalarının takibi, arkadan gelen trafiÄŸin kontrolü, aracın kumanda kollarının ve pedallarının kullanımı sürücüyü zihnen ve bedenen yormaktadır. Bu nedenle yolculukta bir müddet sonra sürücünün dikkati ve konsantrasyonu dağılır ve üzerine yorgunluk çöker. Buna raÄŸmen araç kullanmaya bilinçli veya bilinçsiz olarak devam ederse yol çizgisini, trafik levhalarını takipte ve arkadan gelen trafiÄŸin kontrolünde zorlanacak ya da kontrol edemeyerek trafik kazası olmasına sebep olacaktır.Â
Â
    Bu olumsuzlukların olabileceğine dair en önemli uyarı belirtileri;
Â
   - Sık sık esneme
   - Kısıtlı algılama Â
   - Aniden ürkme
   - Geciken reaksiyonlar
   - Yeni geçtiği yoldaki gördüklerini hatırlamama
   - Dönmesi gereken kavşaktan bilmesine rağmen dönmeme
   - Gözlerin yanması
   - Göz kapaklarının ağırlaşması
  - Üşüme gibi durumlar ortaya çıktığında sürüş yeteneği önemli ölçüde azalacaktır. Bu durum sürücünün konsantrasyonunu azaltır, sürüş hatalarını çoğaltır ve anlık uykuya dalma tehlikesini artırır.
Â
    Yolculukta yukarıdaki uyarıları yaşayan sorumluluk sahibi duyarlı sürücünün aracını park ederek yeteri kadar mola vermesi, hareket etmesi ve temiz hava alarak tekrar sürüş yeteneğini kazanması gerekir.
Â
    ♦ Dikkat Dağınıklığı
Â
  Â
Dışarıdan bakıldığında sürücülük, kolay ve sıradan bir iş gibi gözükmektedir. Bazı sürücüler araçta bulunanlarla hararetli konuşma ve tartışmalar yapar, müziğin sesini dışarıdan gelecek uyarıları duyamayacak şekilde sonuna kadar açar, aracın arka koltuğundaki bir şeyi almaya kalkar, cep telefonu ile konuşur veya gelen mesajlarını okumaya çalışır. Ancak bu hareketleri yapan sürücünün dikkat dağınıklığından dolayı algılama kanalları tam olarak hazır olmaz, karşılaştığı bir olaya tepki gösterme yeteneği önemli ölçüde azalır ve kaza yapma tehlikesi artar.
Â
Â
  Araç kullanırken:Â
Â
  - Heyecanlı tartışmalar yapılmamalıdır.Â
  - İçinizdeki trafik canavarının uyanmasına izin verilmemelidir.
    - Araç hareket etmeden önce emniyet kemeri takmalı ve aynalar kontrol edilmelidir.
    - Haritalar sürüş sırasında incelenmemelidir.
    - Araçta gürültülü müzik dinlenmemelidir.Â
    - Sürüş sırasında sigara içilmemelidir.Â
    - Sürüş sırasında telefon kullanılarak dikkat dağıtılmamalıdır.Â
Â
  ♦ Alkol
Â
   Vücuttaki alkol, üç aÅŸamada metabolize edilir.Â
Â
     Emilme aÅŸaması: Alkol, mide ve ince bağırsak üzerinden kana karışır. Burada, alkol yoÄŸunluÄŸunun ve ısısının yanı sıra midenin doluluk durumu da önemli rol oynar. (BoÅŸ mide ile alkol içmek veya uyku ilacı, aÄŸrı kesici veya sakinleÅŸtirici gibi belli ilaçlar kullanmak alkolün etkisini artırabilir.) Kandaki alkol yoÄŸunluÄŸu bu durumdan etkilenmez. Kandaki alkol yoÄŸunluÄŸu genelde kan tahlili ile promil ÅŸeklinde ölçülür.Â
Â
   Yayılma aşaması: Bu aşamada, alkol kan dolaşımıyla bütün vücuda yayılır ve her organa ulaşır.
Â
   Eliminasyon aÅŸaması: Bu aÅŸamada, alkol vücuttan atılır. Bunun yaklaşık % 90’ı karaciÄŸer üzerinden gerçekleÅŸir. (Alkolün vücuttan atılması oldukça uzun sürer. SaÄŸlıklı bir vücut, saatte ortalama 0,1 promil alkol atar. Uyumak veya ayıltıcı olarak bilinen kahve içmek, yürüyüş yapmak, temiz hava almak veya spor yapmak alkolün vücuttan atılmasında etkili olmaz.) Düşük miktarlarda alkol bile merkezi sinir sistemine etki yapar. Sürme kabiliyeti aÅŸağıdaki faktörlerden dolayı önemli ölçüde azalır:Â
Â
  - Kendini zapt etme olayının ortadan kalkması
    - Yüksek ölçüde riske girme isteği
    - Bilgi algılama süresinin uzun olması
    - Görüş açısının daralması
    - Saldırganlığın artması
    - Tehlike durumlarının yanlış tahmin edilmesi
    -  Dikkatin azalması
    -  Hız ve mesafenin yanlış tahmin edilmesi
    -  Işık hassasiyetinin artması
    -  Aydınlığa-karanlığa uyum kabiliyetinin sınırlanması
    -  Kırmızı ışığa karşı hassasiyetin zayıflaması
    -  Hareket koordinasyonunun zayıflaması
    -  Tepki verme süresinin uzaması
  - Yönün-işitmenin kötüleşmesi Bu nedenlerle alkollü araç kullanma her zaman önemli ölçüde maddi zarar ve/ veya insanlara gelebilecek zararlarla sonuçlanan trafik kazalarının sebebidir.